Hemoroidy - ich powstawaniu sprzyja długotrwałe siedzenie (w pracy, przed telewizorem, w samochodzie), zaparcia, nadwaga i otyłość, seks analny, ciąża, dieta niskowłóknikowa, rodzaj pracy. Z medycznego punktu widzenia hemoroidy są naturalną częścią ludzkiego ciała. Zwykle nie powodują żadnych dolegliwości, ale zmienione zapalnie i obrzmiałe utrudniają codzienne życie, a nieleczone mogą z czasem doprowadzić do poważnej choroby.
Hemoroidy to po prostu sploty naczyniowe wypełnione krwią tętniczą, będące zakończeniem tętnicy odbytniczej górnej, umiejscowione w kanale odbytu. Stanowią element składowy mechanizmu odpowiedzialnego za prawidłowe trzymanie stolca i gazu. Dopiero w stanie chorobowym, kiedy następuje ich powiększenie, krwawienie, „wypadanie" z odbytu, a więc gdy mamy do czynienia z objawową chorobą hemoroidalną powinny być leczone.
Zła dieta
Jedną z najczęstszych przyczyn powstawania choroby hemoroidalnej są uporczywe zaparcia i trudności w wydalaniu stolca. Zwykle jest to spowodowane nieodpowiednią dietą zawierającą zbyt małą ilość błonnika, który jest odpowiedzialny za strukturę i konsystencję wydalanego z organizmu stolca. Niedobór błonnika przyczynia się do zaparć, co zmusza organizm do nadmiernego parcia podczas wypróżnień, a tym samym nadmiernego powiększania się, drażnienia i „wypadania" hemoroidów. Podobne kłopoty może wywołać ciąża i poród, ponieważ następuje wtedy wzrost ciśnienia wewnątrz jamy brzusznej. W grupie ryzyka znajdują się też osoby prowadzące siedzący tryb życia i źle odżywiające się. Proktolodzy stwierdzili, że ostre przyprawy, alkohol, używki (np. kawa), wstrzymywanie wypróżnień i nieregularne, zaparte stolce, zbyt mała ilość wypijanych płynów, mała aktywność ruchowa także niekorzystnie wpływają na stan hemoroidów.
Jeśli spędzasz w toalecie sporo czasu to musisz wiedzieć, że niemałą grupę pacjentów stanowią osoby, które przesiadują w toalecie, wykorzystując ten czas na nadrobienie zaległości w czytaniu, doprowadzając do sytuacji, w której wzrasta ciśnienie w okolicy odbytu i odbytnicy, co zwiększa prawdopodobieństwo problemów związanych z krwawieniem i wypadaniem guzków krwawniczych. To nie jest dobry nawyk.
Narastanie problemu
Rozwój choroby hemoroidalnej przebiega stopniowo. Początkowo sploty żylno-odbytnicze powiększają się, błona śluzowa rozciąga się, guzki krwawnicze też się powiększają i zaczynają krwawić. Następuje także osłabienie tkanki łącznej i więzadeł Parksa, co powoduje wypadanie guzków krwawniczych przez kanał odbytu za zewnątrz.
W pierwszym stadium występują jedynie bezbolesne krwawienia w czasie oddawania stolca i są to kłopoty przejściowe. Kiedy naczynia krwionośne ulegają zakrzepnięciu, doprowadza to do tworzenia się twardych guzków, które podczas parcia przesuwane są ku dołowi. Na tym etapie jeszcze samoistnie cofają się, choć dają już pierwsze dolegliwości bólowe, szczególnie gdy dodatkowo dołączy się powikłanie w postaci stanu zapalnego, obrzęku i uwięźnięcia guzków krwawniczych.
W kolejnym stadium hemoroidy są już w takim stanie, że wymagają interwencji chirurgicznej: nie dają się odprowadzić, ulegają owrzodzeniu i krwawieniu.
Uwaga na krwawienie
Początki choroby hemoroidalnej mogą mieć wiele objawów. Bezwzględnym wskazaniem do pełnego badania proktologicznego jest krwawienie. Konieczne jest obejrzenie okolic odbytu i badanie ręczne. Przed podjęciem leczenia niezbędne jest podstawowe badanie proktologiczne, a w razie jakichkolwiek wątpliwości - badanie kolonoskopowe.
Zachowawczo lub z interwencją chirurga
Dostępne metody leczenia nie są metodami konkurencyjnymi, lecz wzajemnie się uzupełniają. Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby: u około 30 proc. osób zgłaszających tego typu dolegliwości stosuje się leczenie zachowawcze, czyli zmianę trybu życia na bardziej aktywny, zmianę diety na bogatowłóknikową oraz zwiększenie ilości płynów. Poprawę przynoszą także ogólne lub miejscowo stosowane leki naczyniowe zmniejszające obrzęk i miejscowy odczyn zapalny. Zalecane są również kilkuminutowe nasiadówki w wannie wypełnionej ciepłą wodą, stosowanie miękkiego papieru toaletowego, używanie bawełnianej bielizny.
W niektórych przypadkach leczenie zachowawcze to za mało - aby zapobiec wypadaniu guzków, obrzękowi i odczynowi zapalnemu konieczna jest interwencja chirurga.
Rady i ostrzeżenia dla pacjenta
Co zalecać, gdy pacjent ma chorobę hemoroidalną:
- spożywanie dużej ilości błonnika (20-30 g/dobę),
- przemywanie okolicy odbytu letnią wodą po każdym wypróżnieniu (przy silnych bólach ulgę przynosi chłodny prysznic tej okolicy),
- nasiadówki z naparu z kory dębu, które łagodzą stany zapalne i obniżają napięcie zwieraczy odbytu (temp. 40 stopni, ok. 10 minut),
- niewstrzymywanie stolca,
- więcej ruchu (spacerów i gimnastyki),
- regularne stosowanie czopków i maści, które usprawniają krążenie krwi w guzkach krwawnicowych, zapobiegają zakrzepicy, zmniejszają stan zapalny w kanale odbytu, zmiękczają stolec,
- stosowanie doustnych związków flawonoidowych,
- przyjmowanie ok, 2,5 l płynów dziennie.
Przypomnijmy. Chorobie hemoroidalnej sprzyja długotrwałe siedzenie (w pracy, przed telewizorem, w samochodzie), zaparcia, nadwaga i otyłość, seks analny, ciąża, dieta niskowłóknikowa, rodzaj pracy (zwiększająca ciśnienie wewnątrz jamy brzusznej).
Jak wykluczyć współistnienie raka?
Choroba hemoroidalna dotyczy ponad 5 procent naszego społeczeństwa, a dolegliwości z nią związane odczuwa 50 procent populacji po 50 roku życia. Przywykliśmy zatem do faktu, że chorzy najczęściej właśnie guzkom krwawniczym przypisują wszelkie niepokojące objawy ze strony odbytu i wyraźnie sugerują to lekarzowi. Tymczasem często dolegliwości są spowodowane innymi schorzeniami. Leczenie przeciwhemoroidalne okazuje się nie tylko nieskuteczne, ale nawet zaostrza objawy choroby lub, co gorsza, opóźnia właściwe rozpoznanie. Należy pamiętać, że u 1% chorych z chorobą hemoroidalną współistnieje rak odbytnicy, a u 23% chorych stwierdza się inne stany patologiczne.
Istnieje czterostopniowa klasyfikacja zaawansowania choroby guzków krwawniczych:
I stopień - guzki powiększone, widoczne są jedynie w anoskopie;
II stopień - guzki wysuwają się na zewnątrz podczas parcia i cofają się samoistnie;
III stopień - guzki wysuwają się na zewnątrz podczas parcia i wymagają odprowadzenia przez chorego;
IV stopień - guzki krwawnicze wysunięte są trwale i nie daje się ich odprowadzić lub odprowadzone niemal natychmiast wypadają ponownie.
Objawem najczęściej zgłaszanym jest bezbolesne krwawienie z odbytu świeżą, żywoczerwoną krwią w trakcie i/lub po oddaniu stolca. Często pojawia się świąd, wydzielina z odbytu, uczucie dyskomfortu i niepełnego wypróżnienia. Ból nie jest objawem charakterystycznym, jego pojawienie się każe myśleć o innych przyczynach dolegliwości. Każde krwawienie z odbytu wymaga zawsze dokładnej diagnostyki przed podjęciem jakiegokolwiek leczenia.
O metodach leczenia poczytaj tutaj: